De Arfan fangroep…

Vanaf nu kan iedereen lid worden van de ‘ARFAN our donkey’ fangroep in facebook >>>klik hier<<< . Iemand suggereerde het de ‘ArFANpage’ te noemen en dat is het natuurlijk ook. In het half jaar dat Arfan nu bij ons is hebben we zo veel van over hem geschreven, gefotografeerd en gefilmd dat een fangroep op zijn plek is. Ook is er immense belangstelling van anderen voor deze ‘laatste ezel’ van Cappadocië.
Wellicht dat we in de toekomst nog eens een vriendin voor hem aanschaffen. Maar dan zullen we ook wat fondsen voor hem moeten werven. Dit is uiteraard mogelijk via de stichting Babayan Cultuurhuis, zeker als Arfan door de kunstenaars in hun kunstprojecten betrokken gaat worden.
DE ARFAN FANGROEP

Wordt Arfan dik?

“Dolce far niente relativamente”

Kerst is geweest en kalmpjes voorbij gegaan. Niets gevierd en weinig gedaan. Een keer extra getoost samen en wat lekkers voor onszelf en de beestjes klaargemaakt. Op kerstnacht ontzettend gelachen met Arfan die dol is op walnoten en aanviel op elke gekraakte noot in mijn hand. We zaten een stukje voorbij ons huis in zijn stalletje met een kelim als deur en een glas wijn erbij.

Arfan is dol op walnoten

De architect, onze buurman moet ons lachen gehoord hebben en zich hebben afgevraagd wat we uitspookten. Turkse mannen zitten nou eenmaal niet ’s nachts uren bij ezels in stalletjes een nootje te kraken. Enfin, de volgende dag vertrok hij naar Ankara, de vriesnachten lieten zijn elektriciteitsmeter te snel draaien, zei hij, hij stookt geen kolen zoals wij. Er zijn vanaf nu gedurende de winter geen buren meer in ons benedendorp!

Elke jaar begin april starten we het CultuurHuis Babayan op, om vervolgens non-stop door te gaan tot eind november en soms half december. Non-stop betekent gasten en kunstenaars hosten, informeren en verantwoordelijk voor ze zijn. Tot dit jaar aten we elke avond Paul’s diners met de gasten mee, dat was naast eten ook werk dus vermoeiend. Dat hebben we dit jaar afgeschaft we eten nu privé. P kookt minder en mensen moeten van te voren opgeven als ze bij ons willen dineren en dat kan vier avonden in de week. Omdat er een restaurant is in het dorp is men niet meer afhankelijk van onze diners. Een keer per week houden we de kunstenaarsmaaltijd. Dat vinden we belangrijk voor ontmoeting, uitwisseling, projectpresentatie en het tonen van documentaires.
We zijn elke dag beschikbaar, en van half 8 ’s ochtends tot 6 uur ’s avonds in touw (en als P kookt langer…). Op zondag zijn we vrij en gaan soms op pad, maar we blijven altijd bereikbaar. We struinen dan de nabije omgeving af en gaan ook naar andere plekken zoals Gökçetoprak (Grieks en Hettitisch), Topada Ağılı (Hettitisch), de Çat vallei (duiventillen) de yayla’s (zomerweiden) van Erçiyes Dağı, onze vulkaan (ga naar fotoalbum) en de kust van Silifke (Romeins).

Frottage op de Hettitische TOPADA steen

Ik ging jaarlijks ook af en toe kort naar Nederland voor mijn moeder, P bleef in Turkije. De dagen zonder gasten, tussendoor in het seizoen, zijn zeldzaam. Ik heb het dus over negen maanden non-stop present zijn…

Om niemand om je heen te hebben die opkijkt en ‘iets’ wil vragen als je toevallig langsloopt in je eigen huis, is een luxe. Als je haar niet goed zit, of je bril scheef, je blouse vies is, als je zelf ongewassen bent of iets raars doet… geeft niets. We schuifelen en scharrelen onbevangen rond. Privé, eindelijk! Dan zou je denken: alle tijd om dit, dat, zus, zo te doen. Nee hoor, de tijd vliegt om, dingen blijven liggen, en er ligt ook nog een lange To Do lijst naast mijn computer. Vandaag weer niets afgestreept, want de waterman die erop staat was onbereikbaar (druk van de waterinstallatie te laag). En naast uitslapen heb ik verder alleen in de warme (!) decemberzon gezeten en gekeken naar Arfan die ook in het zonnetje aan zijn lange lijn rondlummelt en links en rechts verse grasjes graast.

Ontbijt in de eind december zon

Gisteren een fantastische wandeling gemaakt naar de Üzengi vallei richting Mustafapaşa. Wandelen is goed voor de moreel, merk ik. Waar je over piekert, wordt vervangen door Genieten. En door verbazing over het warme decemberweer, de prachtige uitzichten en het besef onbeperkt kunnen wandelen door zoveel bijzonders, gewoon vanuit je huis.
We struinen door maffe valleien en de ezel loopt gezellig mee, plast door water waar wij overheen springen en trekt mij omhoog waar het te steil wordt. Sinds we de ezel hebben ben ik minder moe na lange wandelingen.

In de Üzengi vallei achter ons huis

Ik voel me niet heel moe maar wel vol. En dat volle vat wordt langzaam leger in deze rustperiode. Ik kan nog niet naar het atelier om te werken. Dit staat niet op de To Do lijst omdat het sowieso altijd door mijn hoofd speelt (kunstkop). Door het urgente vertrek naar Nederland een maand geleden vanwege mijn moeders overlijden, is het atelier in de opslagstand: vol planten en potten, en de atelierspullen staan in een hoek gedrukt met lappen eroverheen. We wisten tenslotte niet of het zou gaan vriezen in de tussentijd en buurvrouw Mediha komt er om de katten eten te geven.
Dat moet ik dus wel eerst doen: het atelier gangbaar maken. Hmmm, dat is een To Do… (zet ‘m nu op het lijstje). Er is namelijk nog steeds ons plan om te exposeren in het Kunst & CultuurCentrum van Nevşehir. P en ik hebben de toezegging, maar het werk is nog niet af. Gedurende het art-residencyseizoen komen we al helemaal niet toe aan eigen kunstwerken.

‘Niets doen’ is dus een relatieve toestand, maar de tussenmomentjes waarin het een feit is, zijn van grote waarde.

.

Arfan de ezel

Al jaren hebben de buren een zwarte ezel van ongeveer 105 cm hoog, jong gekocht en intensief gebruikt voor werk op de velden (lees Ezelhoefjes en armoede.

Arfan het veulen, bij aankomst in het dorp 2006

Totdat ze opeens investeerden in een ‘patpat’ (naar het geluid van een klein gemotoriseerd tractortje). Daarmee was de ezel in een klap overbodig. Dit betekende dat hij werkeloos in een donkere grot diep onder het huis, kort aangelijnd aan een ketting, deur dicht, maanden stond te potverteren zonder ervoor te werken. Kortom, voor zover het bestaan van de ezel wat waard was, was het dat vanaf de patpat-introductie niet meer.

Daar ik liefde voor dieren voel omdat ik ze zie als wezens met recht op leven, met een neus, ogen, mond en hersenen net als wij, trok ik me dit wel aan. Het feit dat ik de ezel niet meer onder ons raam gestald zag, vrij na een dag sjouwen, leek een teken aan de wand. Ezels kunnen namelijk van eenzaamheid sterven. Dus ben ik (samen met een kennis uit een buurdorp) eens gaan kijken bij de buren en hun ezel.

Om een lang verhaal kort te maken: de ezel was te koop, en dus heb ik hem gekocht voor 250 TL = 110 € met financiële steun van deze kennis en wat onderhandelingsvoorbereidingen van een mededorpeling.
Ik weet niets van ezels en heb mijn leven even moeten heruitvinden, want een klein beest is het niet. Wat eet ie? Waar koop je het? Wat wil ie? Wat moet, wat mag en wat niet? Nu, na vier maanden begin ik iets van de rand van de strooien ezelhoed te snappen en we beginnen aan elkaar te wennen.

Arfan in zijn werkkleding

Arfan in Cappadocische klederdracht

Zo wordt hij op de eerste plaats natuurlijk verwend, want dat is mijn behoefte. Hij is tenslotte een huisdier nu. Slechts een enkele keer wordt de ezel nog meegenomen door de buren, wanneer er moeilijke hoekjes van het veld bewerkt moeten worden, of als de patpat tekort schiet. Dan komt mijn huisdier doodmoe en schuchter terug, want de buren slaan op elke straathoek met de stok.

De ezel is een hengst. Dat geeft hem een handige hormoondrive voor het werk, en het scheelt je in krachtvoer (kost geld) en slaan (is vermoeiend). Helaas worden ze door die aanpak hooguit 15 in plaats van 30 jaar, maar ezels zijn goedkoop dus vervangbaar en er is nu ook de modernisering.
Het bleek al gauw dat Arfan, zoals hij gedoopt is, niet veel meer had aan zijn hormonen, dus hengstenkuren ontwikkelde naarmate hij meer begon te wennen aan zijn nieuwe leven. Dat het een lief dier is en vooral Leuk, is op zo’n moment ondergeschikt. Hengsten met kuren zijn strontvervelend, ze bijten, ze schoppen en ze ontsnappen als ze de kans zien, trappen dan groenteveldjes tot gort en gaan op zoek naar de Ladies. En als die ontmoeting plaatsvindt… is het konijn uit de hoed.

Arfan met de meisjes

Dus om met hem te kunnen wandelen, te knuffelen, en werkelijk als huisdier om ons heen te kunnen hebben stond het ultieme op het programma voor in het najaar gepland, als er minder hitte en vliegen zijn: De Castratie.

Die hebben ‘we’ inmiddels achter de rug…

Ik dacht: “dat doen we effe,” denkend aan de katten. Nou nee. Het is een reuze ingreep. Zowel qua operatie als totale behandeling van het dier voor, tijdens en na de ingreep. Ik had me links en rechts al geïnformeerd, ook via internet. En meedenkende ezelliefhebbers van Stichting de Ezelshoeve die de wat moeilijke omstandigheden begrepen waar we inzaten hebben me zeer gedetailleerde informatie gegeven over de ingreep.
Ik begreep meteen dat er veel kon misgaan en checkte alle handelingen die de lokale veearts deed. Ik noem even een paar punten: tetanusprik, liggend opereren (minder bloed), algehele lichte anesthesie en dan nog lokaal flink bijverdoven, de klemmen die de ballen afklemmen en de leiders crushen mogen niet worden losgelaten, en omdat we op zand/aardegrond zitten moesten we extra zorgvuldig zijn met liggen (bacterierijke grond). Ezels zijn vluchtdieren en zeker met zo’n angstig dier als van ons (door het meppen) protesteerde zijn lichaam tegen de verdoving en het neerleggen.

de veearts castreert Arfan

En als een ezel er niet onder wil, dat gaat ie er niet onder, en dat gebeurde dus ook niet.
Hij werd in een strakke constructie van touw geknoopt om te voorkomen dat ie zou spartelen en/of aan de haal zou gaan tijdens de operatie. Omdat ik niet sterk genoeg was om zijn kop tegen de vloer te houden hebben we hulp ingeroepen van Kuş Mehmet, onze dorpskruidenier. Hij heeft twee uur met zijn knie op de ezelkop gezeten. En dat heeft e.e.a. aan onrust voorkomen. Ondertussen opereerde de veearts er lustig op los dankzij het roesje en de lokale verdoving en liep het halve dorp uit om het te zien.

Publiek tijdens de castratie

Enfin, we zitten nu in de derde dag van zijn nieuwe leven ‘erna’. Paul en ik geven hem elke dag een antibioticumprik in zijn nek (links en rechts, om en om). Spoelen zijn poten af die bloederig zijn van het lekken, en vliegen en wespen aantrekken. Spuiten antiseptische spray op/in de wond die open moet blijven. En we dekken hem ’s avonds af met een dikke deken. En overdag als hij in de warme zon staat te soezen, beschermen we hem met een vliegennetje om zijn kop en een om zijn lege scrotum. We lopen twee keer per dag 10 minuten met hem. Hebben één keer een stevige bloeding gedempt met ijsklontjes op het geopereerde gebied en verwennen hem doorlopend met wortels, gerst, selderij, hooi, hmmmm.

Arfan direct na de operatie onder zijn dikke deken

En ondertussen hechten we ons meer en meer aan hem, in dat opzicht werkt een dusdanig verantwoordelijke ingreep wel bindend. Zijn streken lijken nu al minder, maar dat kan ook door de pijn komen. Over een paar maanden hebben zijn hormonen hem verlaten dan moet blijken of hij echt rustiger is. Dan kan hij volgend jaar: of lief bij ons blijven of eventueel naar een ranch gebracht worden en bij andere grazers staan, wat voor hem wel zo gezellig is.

Omdat de foto’s boekdelen spreken stop ik er nu mee, maar ik zal zeker nog wel eens over Arfan schrijven. Het is een van de laatste ezels van Cappadocië dus laten we hem koesteren!!

Link naar de Arfan facebook-fanpagina.

Link naar Stichting de Ezelshoeve

Arfan gezellig op de binnenplaats

Slierten in mijn hoofd

Nu ben ik in Nederland.
Maar doorgaans ben ik in Turkije.
Als ik in Nederland ben zweef ik vaak met mijn gedachten naar Turkije en dit gebeurt ook andersom. Het een is het gevolg van het ander. Dit krijg je als je op twee plaatsen woont en je in beide landen thuis voelt.

Het heen- en weergaan lijkt nu vanzelfsprekend te zijn, maar dat is lang niet zo geweest. De afgelopen jaren was mijn leven knap onrustig, op het chaotische af. Het heen en weer switchen tussen twee landen / leefomstandigheden / klimaten / culturen vereist het hebben van drijfveren en voldoende energie. De belangrijkste drijfveer is de aanvullende werking van de twee plekken, die zou ik niet willen missen, want:

Turkije heeft het landklimaat op de Anatolische Hoogvlakte met droge dorre steppen met grassen; maar – waar ik woon – een prachtig vulkanisch landschap; ik woon en werk er al twintig jaar in grotwoningen; en begeleid sinds zes jaar dagelijks beeldende kunstcollega’s die bij ons werken aan een kunstproject; onze poezen lopen er rond; en, als allochtoon word ik liefdevol omringd door Turkse vrienden; ik ben er in voorjaar, zomer en najaar. Het huis is voorbij het dorpsplein in het oude deel van een orthodox dorp waar iedereen je kent. Ik ben er gelukkig.

Rode vallei

Gomeda vallei

Erciyes vulkaan Cappadocië

Nederland heeft een zeeklimaat; ik er woon er sinds twee jaar in de bossen en heides van de Hoge Veluwe; met veel groen en mos; mijn huis is een chaletje met een tuin; ik werk er achter de computer en in ateliers elders; er heerst rust dus ik kan er ongestoord bezig zijn; de vogeltjes, hertjes en konijnen zijn de tuindieren; mijn chalet heet De Vogelaar; en ik heb de liefdevolle aandacht van een buurvriendin; en vrienden door het hele land; en ik ben er alleen twee maanden in wintertijd. Dit is wonen in een religieuzer deel van Nederland op een onderhouden park met hefboom en een zwembad, waar iedereen je kent. Ik ben er gelukkig.

Otterlo winter 2010/11

Otterlo winter 2010/11

Otterlo's veld

Mijn huis in Turkije is groot: 13 grotkamers (waarvan zes gastenkamers plus een atelier). Het huis in Otterlo is klein, dat heeft er maar twee en een open keuken. Beide huizen liggen zowat in een nationaal park met een internationaal bekend museum. In Nederland is dat park De Hoge Veluwe met museum Kröller Müller en in Turkije is dat het Göreme Nationaal Park met het Openlucht Museum vol rotskerkjes. Beide plekken zijn daarom toeristische hoogtepunten.

Jachthuis St. Hubertus

Rotskerk in Meskendir vallei

Beide plekken hebben een wonderlijke eigen magie, die ik elke dag beleef… Ik zweef van de hoge groene bomen naar de roodgele droge tufbulten en weer terug. De geuren van vochtige lommer en droge aarde slierten voortdurend door mijn hoofd. Soms een totale beleving, vaak een herinnering, de ene plek houdt de andere levend via mijn hersenen en danst ermee, kleurt en mengt.

Vroeger reed ik nog wel eens met de auto heen en weer tussen Nederland en Turkije om spullen te verhuizen.
Dat was in de tijd dat ik mijn grote woonatelier in Den Haag net had opgezegd en alle spullen voor wonen en werken moest comprimeren tot de berging van mijn moeders appartement. Nu ik in Otterlo woon is het deel ‘wonen’ uitgepakt voor het chalet en ‘werken’ wacht op een nieuw te ontwerpen chalet op de plek waar het huidige huisje nu staat. Het nieuwe chalet wordt de maximaal toegestane 55 m2 met comfort, zoals een ligbad en vloerverwarming, en een klein atelier met daklicht en uitzicht over de velden.
Een en ander aan huisraad en ateliermateriaal staat inmiddels ook in Turkije, vooral spullen die daar niet of moeilijk te verkrijgen zijn. Omdat ik halverwege nog niet wist hoe deze complexe aardverschuiving zou gaan verlopen was dit alles logistiek een lastige klus. Daarbij is opslag in Nederland schaars of duur.

Autobahn Duitsland met Turkse roos...

Ik zit nu in het oude huisje De Vogelaar rustig te werken achter de online computer met uitzicht op een beukenbos en met de maïsvelden achter me. De aanmeldingen voor de art-residency in Turkije komen langzaam binnen via de mail en dat kan allemaal per computer worden afgehandeld. Er hangt een wintersfeer en ik kan elke dag indelen zoals als ik wil, niemand die me lastig valt. Ik bepaal wanneer ik mensen wil ontmoeten en wie. Mijn leven in Nederland is ‘zichtbaar of onzichtbaar’ naar keuze en dat bevalt me goed voor een maand of twee.

Huisje De Vogelaar

In Turkije draaf ik over de vijfenveertig traptreden op en neer voor verzorgen, schoonmaak, kunstworkshops, maaltijden serveren en al datgene waar de kunstenaars en andere gasten me voor nodig hebben. Een klop op mijn voordeur met een vraag of opmerking ligt altijd op de loer. Residency-kunstenaars moeten op gang geholpen worden want zonder adviezen en assistentie komen de meesten niet aan de praat. Dat is de aard van het bedrijf: het intermediëren in een andere cultuur.

Als het nieuw te bouwen huisje in Nederland is gerealiseerd dan is de langstdurende en ingrijpendste culturele verschuiving van mijn leven achter de rug en staat alles letterlijk op zijn plaats. Dan kan ik rustig op de ingeslagen weg doorgaan tot dit – om wat voor reden dan ook – niet meer mogelijk is.
Een mens wordt nou eenmaal oud…

de zomertuin van huisje De Vogelaar

We waren hem al twee dagen kwijt…

We waren hem al twee dagen kwijt…
En daar Keesje de kat er eigenlijk altijd is, om te eten en lekker op de bank te liggen, begonnen we ons gisterenavond aardig zorgen te maken.

Dus rond 9 uur een stukje naar het benedendorp gelopen en geroepen en geluisterd naar antwoord. En ja hoor, ter hoogte van het lege hotel van Sema in een wijkje waar geen mensen meer wonen klonk er poezegehuil. Vanuit haar onderste kamer leek het.
Paul is naar het plein gegaan en heeft Sabit usta (Tu: meester) gehaald die de sleutels heeft. Heel het hotel doorzocht: géén Keesje. In de onderste kamer vanaf het balkon hard geroepen… En daar hoorden we het gehuil weer.
Wat bleek, hij zat ergens aan de overkant van de vallei vast.
Wij ernaar toe en ons langzaam de vallei in laten zakken langs een steile helling, met zaklantaarns. En uiteindelijk vonden we hem in een gat 6 meter boven de grond: een duiventil in de valleiwand. En gelukkig scheen de volle maan, dus konden we hem goed zien zitten.

Een nachtelijk avontuur

Meteen een dikke lange zware tak gepakt en voor het gat gehouden, maar dat hielden we niet lang uit. En het was volkomen uitgesloten dat ie daar op korte termijn op zou stappen, we zagen alleen maar een mauwend en nerveus poezesnoetje daarboven. Maar goed, we wisten waar ie was, dus dat was al iets…
Teruggegaan naar huis om nog wat lange planken te halen en ‘lok’brokjes. En weer de vallei in om de planken aan elkaar te binden en op te tillen naar het gat, om Keesje een makkelijkere afstap te geven…

Inmiddels was het al 12 uur ’s nachts, dus de planken laten staan, brokjes eronder gezet en maar hopen dat we ergens gedurende de nacht het kattenluikje zouden horen klepperen, wat ‘Keesje Thuis’ zou betekenen. Maar nee, geen Kees, en natuurlijk niet slapen, want we dachten de hele tijd aan dat arme beessie in dat donkere holletje…

De volgende ochtend heb ik naar Mehmet Ali gebeld, die én van klimmen houdt én altijd erg goede ideeën heeft. Die kwam met een ladder en nog een plank en zijn zoon Ibrahim.

Het reddingsteam

Enfin, je snapt het: NIET Keesje naar beneden, maar Mehmet Ali naar boven. Eerst via een makkelijk weg linksom naar een grot. Maar die grotten bleken zich onderling niet te verbinden met de duiventil waar Kees zat. Dus toen via de moeilijke weg: rechtstreeks naar Kees, wiens grot zich helaas in een wat overhangende rots bevond.

Hebbes!

Nou de plaatjes laten het al zien, we hebben hem gered, hij KRIJJJJSTE op die plank, maar Paul pakte ‘m aan van Mehmet Ali en slingerde hem zo naar beneden waar Wolkje hem opwachtte die werkelijk oprecht blij was om hem te zien.

Keesje en Wolkje weer samen

Wolkje had overigens alle wandelingen van ons de avond ervoor, en van Paul met Mehmet Ali plus zoon geëscorteerd. Hij was er erg mee bezig en liep de hele tijd onderaan de duiventil te miauwen naar Kees. Die terugmauwde. Dat was erg aandoenlijk!

Nou, kijk maar naar de plaatjes. Het was een heel avontuur!! En Kees is weer thuis: alive and kicking. Alhoewel hij nog niet kan eten van de stress. Om eten begint ie nu pas te zeuren, tijdens het schrijven van dit blogje. Ik ga hem maar wat geven.
En voor ons is er het denkvoer over hoe hij erin gekomen is…

Dat was even schrikken…

Het was een warme dag. En net als op alle andere dagen was Mediha ook vandaag met haar ezel naar de velden geweest. Na het werk werd de ezel naast ons huis geparkeerd om wat te grazen en uit te rusten. Omdat ik het een leuk dier vind, doe ik altijd de poortdeur open om hem te groeten en een glaasje water (meestal twee emmers) aan te bieden. Na het drinken probeerde de ezel de binnenplaats op te komen want ‘achter de bergen is het gras nou eenmaal groener’. Maar met een klap op zijn kont heb ik hem eruit gewerkt. Poortdeur snel dicht, want de smakelijke bloemen staan vol in bloei.

Even later kijk ik weer naar hem vanaf het terras en zie hem liggen. Zo op het pad, plat op zijn zij.
Zijn huid trilt om de vliegen weg te schrikken en hij ademt, dus ik besluit mijn camera te halen. Want het is een gek gezicht.
“Natuurlijk is ie net opgestaan als ik met de camera terugkom,” dacht ik nog. Maar nee, hij lag er nog. Toch vreemd, dus na een paar foto’s ben ik aan hem gaan trekken en duwen. Hij kwam even omhoog, maar viel weer om. Ik kreeg hem niet overeind.

Even later kwam Mediha naar beneden rennen. Ze trok hem met haar sterke lijf zo weer op de poten en bond hem wat lager, op een schaduwplek, weer vast. “Korktum,” (ik was bang) zei ze. Ze had de ezel vanaf haar balkon zien liggen op het pad. En het was inderdaad een ongewone houding. Van Mediha heb ik geen foto’s genomen. Dat is ‘günah’ (zondig).
Morgen gaan ze weer werken op de velden.

“Vergeet de Muhtar niet mee te nemen…”

Met projectleider Emine van het NIHAnkara (Nederlands Instituut voor Hoger Onderwijs in Ankara) proberen we EKOKAP, een ecologisch onderzoeks-, studie- en constructieproject met een Coca-Cola & UNDP fonds genaamd Hayata+ (Life+), op de rails te krijgen.

EKOKAP betreft een afvalwaterzuiveringssysteem in de vallei direct naast ons dorp. Ibrahimpaşa heeft nog een open riool en vooral als het hoogzomer is en heet, wil de open zwarte plomp onder ons raam nog wel eens flink stinken… Er worden twee geschakelde ondiepe waterbassins gebouwd met buizen en een pompinstallatie erin, draaiend op zonne-energie. Afvalwater komt er schoon genoeg weer uit om de tuinen mee te bevloeien, zodat een valleivernietigend rioolbuizennet overbodig wordt.
En dat is het doel van dit testproject: elk dorp krijgt zijn eigen afvalwateroplossing op maat gemaakt.

Afvalwater in de vallei van Ibrahimpaşa

De gehele projectontwikkeling wordt gevolgd door de studenten Ecologie van de hogere beroepsopleiding Cappadocië (KMYO) in Mustafapaşa. Het harde klimaat moet eerst een jaar over de constructie heengaan om te kijken of de micro-organismen in het rietland overleven en het zuiveringswerk blijven doen.
Het hele concept is nieuw in Turkije en wordt uitgevoerd door Yabataş Mühendislik een Turks ingenieursbedrijf met ecologische specialisatie. We zijn, met gemeenschappelijke krachten, al twee jaar bezig om het project van de grond te krijgen in organisatorische zin. Lezingen, presentaties en kunstprojecten hebben EKOKAP (Ecologisch Kapadokya) breed aangekondigd in de regio.

Mijn EKOKAP presentatie aan breed Cappadocisch publiek

Ondertussen heeft onze burgemeester (Muhtar) gewisseld met de vorige, tijdens de recente verkiezingen in het voorjaar 2009. De laatste inspanningen om het ecologische rietland te realiseren worden nu gedaan met de nieuwe Muhtar van Ibrahimpaşa. Deze is nog niet ingevoerd in zijn nieuwe baan, laat staan in zo’n specialisaties internationaal doorontwikkeld project als EKOKAP.
Talloze telefoontjes zijn al over en weer gegaan om te informeren en de laatste ondertekende documenten in handen te krijgen van: de Muhtar-zelf, de provinciegouverneur (Vali), de regiogouverneur (Kaymakam) en de regiocommissie voor behoud van landschap en cultuur (Koruma Kurulu). De laatste groep geeft het definitieve fiat middels een aanstaande vergadering, bovenop de enorme stapel uitgeprinte en handgeschreven ondergetekende documenten.

Ondertussen wacht er een ongeduldig fonds van 50.000 $…

Voor de een sessie ‘presenteren & ondertekenen’, heb ik onze Muhtar laatst rondgereden in mijn blauwe Berlingo met NL-nummerbord, op zoek naar de juiste procedures en handtekenaars. De Muhtar is een boerse en traditionele man die gewend is aan z’n landerijtjes; en ook dat zijn gesluierde vrouw hem zonder vragen overal volgt. Ik zie zijn driftige handgebaartjes nog voor me waarmee hij mij in het gareel probeerde te houden.
Maar bij elke instantie heb ik in de loop van de projectontwikkeling mensen leren kennen, zodat de systematisch aan mij uitgereikte handen mij achter de Muhtar vandaan plukten en op de voorgrond zetten. Aan het eind van de dag mocht ik dan ook wat meer naast de Muhtar lopen…

Mijn onzichtbare steun, Emine van het NIHA, begeleidde me via de mobiele telefoon door de wirwar van procedures. Want alles wat je uitstippelt is anders als je het ook daadwerkelijk uitvoert… Toen we de dag begonnen, waren haar concluderende woorden aan de telefoon: “Dit is de te bewandelen weg vandaag, maar vergeet vooral de Muhtar niet mee te nemen, anders bereik je niets”.
De Muhtar heb ik dus de hele dag gevolgd, waarbij de te volgen procedure veranderde waar je bijstond. Mijn dieselauto bracht ons als een ganzebordpionnetje naar de diverse overheidsgebouwen in de provincie Nevşehir.
En nu is het wachten op de uitkomst van de aanstaande vergadering van de Koruma Kurulu en de start van de bouw.

Wordt vervolgd…

Ibrahimpaşa Muhtar voor het Nevşehir provinciegebouw (İl Özel İdaresi)

De dierenarts en Kees

Op de Anatolische Hoogvlakte wordt je omringd door beesten. Van gewone: vrije vogels en insecten, tot meer specifieke, zoals ezels, geiten en schapen met een escorte van grote herdershonden (Kangals). Ook zijn er kettinghonden en zwerfkatten. En hele gewone dieren: onze huiskatten, die we voor de lol hebben.
Een dierenarts is er vooral voor de grote dieren die voor de boeren het inkomen verzorgen, door melk, vlees, arbeid of handel. En daar is de praktijk op ingericht. Een kat die een medicijn moet hebben en gewogen wordt, gaat in een plastic zak aan de vleeshaak met een tegengewicht eraan.

Laatst was Keesje, de jongste kat goed ziek. Een bacteriële infectie. Hij kotste zich de maag uit het lijf en na twee dagen zijn we met hem naar de ‘vee’arts gegaan. Hij kreeg vier injecties: antibioticum, een infuus, een antibraakmiddel en vitamines. Dit hebben we drie dagen gedaan en daarna zijn we op de pillen overgestapt en het vloeibaar dwangvoeren thuis.
En hij heeft nu, na acht dagen, nog geen appetijt vanwege de antibioticum, vandaar dat we hem nog met de spuit te eten geven. Maar de dierenarts heeft het goed gedaan! Keesje is bijna beter, maar erg mager.

Als we bij de dierenarts in Ürgüp zijn geweest betalen we netjes de rekening direkt na het consult. Drie keer een injectiesessie en een zak vol pillen kostte ons 25 € (en een dankbare fles rakı, omdat ie Keesje gered heeft…).
De boeren betalen niet meteen, maar veelal een half jaar later. Ze hebben geen geld, alles gaat op de pof. Pas als er geslacht, geoogst en gehandeld kan worden, wordt er betaald. Het bleke meisje wat we bij de dierenarts tegenkomen wordt nauwelijks betaald voor het bijhouden van de administratie van alle niet-betalende klanten van de dierenarts verdeeld over de hele regio. Het meisje doet dit met veel plezier, want ze houdt van dieren. We realiseren ons dat we met onze zieke ‘luxe’ gezelschapsdieren de dierenarts in dit seizoen zonder oogst, het broodnodige inkomen geven.
Vijf jaar geleden hoefde je niet met een hond of katje aan te komen: ze werden als noodzakelijk kwaad beschouwd en vervangbaar, want er wordt niet gecastreerd en gesteriliseerd. Nu vormt de hond of kat een regelmatig inkomen voor de dierenarts. Buitenlanders en de rijkere Turk hebben steeds meer plezierbeestjes in huis: de nieuwste trend. Er wordt inmiddels duur dieetvoer verkocht en fancy kattenvervoermanden. Ik zag zelfs kattensnoep staan en speciale hondenkluifjes.

Wat een verschil met Nederland met z’n overladen dierenspeciaalzaken en grote hoeveelheden goedverdienende humane dierenartsen, die de honden, katten en cavialeventjes goed weten te rekken.
En wij zijn blij met deze kleine praktijkverschuiving van de onze.

Keesje gezond

Keesje ziek in de 'hotdog' (voetenzak)

De kerk die een gevangenis werd en daarna een ruine…

Een hele vreemde ervaring, het bezoek aan de historische christelijke kerk van Nevşehir. We werden getipt door Almut een vriendin van ons (zie vorig blog), die vertelde dat Cappadocië naast veel moois ook bizarre plekken bevat. Waaronder deze kerkgevangenisruine…

We zouden gaan wandelen gisteren, maar plotseling lag er weer sneeuw en dat was de aanleiding om op zoek te gaan naar deze kerk aan de oude weg van Nevşehir naar Niğde, vlak voor het dorpje Göre. We troffen een grauwe kerk aan met de bouwresten van een gevangenis met twee verdiepingen er onlosmakelijk in geconstrueerd.
In de gevangeniscellen waren, vooral op drie meter hoogte, de zeer kapotte resten van kleurrijke schilderingen van christelijke heiligen te zien, en op lichaamshoogte krasgraffiti en teksten weer afgedekt met verf. Tralies voor de ramen, dikke metalen deuren en een immens hoge muur eromheen. Binnenin de boogconstructie van de kerk bevonden zich de vierkante betonnen cellen met de nummers erboven. Het geheel drupte van het smeltwater en was nog ijskoud van de afgelopen winter en maakte daardoor de ellendige omstandigheden van de gevangenen weer voelbaar.

Mijn partner en medeblogschrijver Paul noemde de woordovereenkomst ‘kerk’ en ‘kerker’: mooi gevonden.
Ik voelde meer het menselijk lijden en vervat de kerk en de gevangenis daarmee in dat éne woord. Het lijden binnen het Christelijk geloof als verlossing en het lijden van de gevangenen in deze kerk. Maar de christelijke afbeeldingen zullen de gevangenen niet veel soelaas hebben geboden, daar het naar alle waarschijnlijkheid Islamieten waren. De – nu verwoeste – schoonheid van de kerk zal hen ook niet getroffen hebben. Kortom, de kerk was voor hen een streng gebouw met strakke betonmuren wat hen wreed binnenhield.
Wat me trof was die éne roze kolom in een van de cellen, en ook de kapper en kleermakersruimte buiten in een gebouwtje en er was een blauw voetbalgoal geschilderd op de torenhoge muur om de binnenplaats waartegen waarschijnlijk dagelijks een ‘luchthap’balletje werd getrapt. Een spoor van een moskee zag ik weer niet.

Twintig jaar geleden werden de gevangenen verhuisd en liet men alles achter. De dieven kwamen en stalen alles wat los en vast zat, van bedden tot dekens, kachels en kookspul, bedrading en ander metaal, maar de heiligen bleven zitten en keken afgebrokkeld toe op dit voortschrijdende afbraakproces. Er hangt nu zelfs een bordje buiten dat vermeld dat het jatten van de stenen en verder afbreken van de kerk verboden is…
De kerk werd uiteindelijk een startende ruine in het harde klimaat van de Anatolische Hoogvlakte, die alleen gered kan worden door grondige restauratie. Maar wie heeft voor dit duistere object belangstelling als er nog zoveel zoveel ander moois beschermd dient te worden in de honderden tufstenen valleien van Cappadocië.

In Istanbul zou men hier een jaarlijkse kunstmanifestatie van de grootste originaliteit onderbrengen, en Nevşehir is tenslotte de provinciehoofdstad.
Ik mag hopen voor de toeziende heiligen dat het ooit zover komt, want wat zou kunst een goede bestemming zijn voor zo’n gebouw.

De kerk gezien vanuit richting Göre

Achterkant kerk

Voorkant kerk

De oude ingang (met erboven een schildering) met draaibare kolom

Gevangenisgang in de kerk

Cel no. 6

Kapotte schildering van heiligen

Grafitti

De buitenmuur

 klik>> hier staan nog veel meer foto’s van deze tocht <<klik